Kişiye Özel Tasarım Nedir, Gerçekte Ne İfade Eder?

Çoğumuz özel sipariş bir takı edinmenin sadece imtiyazlı kitlelere özgü bir deneyim olduğunu düşünür. Gerçekten de eski çağlarda bazı hizmetler ve malzemeler sadece yönetici sınıfının ve soyluların kullanımına açıktı. Mesela halktan kimseler gümüş veya altından yapılma mücevherlere sahip olamazlardı. Ametist ve garnet gibi çok sevilen mücevher taşları kral taçlarını süsler, akik taşları mühür yüzüklerinde kullanılırdı. Rusya çariçesi Büyük Ekaterina'nın ametist sevgisi mesela, dillere destandı. Burjuva sınıfının ortaya çıkmasıyla yavaş yavaş lüks kavramı ve lükse erişim şekil değiştirdi ve yeni kaynakların keşfi ile çok değil, yüzyıl öncesinde nadir sayılan değerli taş ve değerli madenler daha ulaşılabilir hale geldi.

Lüks kavramı ve içeriği son yıllarda da pek çok kez yeniden ve yeniden tanımlandı. Elli yıl öncesinde yeni mezun kızına, nişanlısına, doğum yapmış eşine ailenin kuyumcusunda bir takı yaptırmak fevkalade olağan bir seçim iken, bugün tanınmış markanın adımbaşı rastlanan bir modelini tercih eder olduk. Neden? Pek çok neden sıralanabilir. Daha kolay, daha hesaplı, risksiz veya güvenilir olduğunu savunabiliriz. İtiraf etmeye hazır olmasak da, özel sipariş yaptırmanın anneden kıza, babadan oğula geçen bir alışkanlık olduğunu ve belli bir antrenman gerektirdiğini kabul etmek gerekir. Özel siparişi gerçekleştirecek ustayı bulmak, model ve malzeme konuşmak, vereceği fiyat kotalarını kıyaslayıp en iyi seçimi belirleyip nihayetlendirmek detaylı bir iştir ve sürprizlere de açıktır. Mağazadan hazır almak ise hızlı ve kolaydır, üstelik beklentimizi karşılamaz ise kolayca değişime gidebiliriz.

Yine de, geçtiğimiz yirmi yılda zamanın hızlanması; insanların maddeye hizmete ve bilgiye erişiminin kolaylaşmasının kendine özgü yan sonuçları da oldu. Artık dünyanın öbür ucunda da olsa özel şeyler üreten bir ustadan sosyal medyanın nimetleri sayesinde haberdar olabiliyoruz, atölyesine bir Youtube videosu veya instagram canlıyayını sayesinde konuk olabiliyoruz ve üretim süreçlerine şahitlik edip soru sorabiliyoruz. El değmeden, standart şekilde üretilen bir nesnenin ölçülebilir değerini inkar etmeksizin, elde üretilmiş nesnelere yapım sürecinde sirayet eden yoğunlukları algılar hale geliyoruz. Malzemesi ne olursa olsun sevgi ve tutku gibi gizli bileşenlerin sıradan bir nesneyi nasıl sıradışı hale getirdiğine emin oluyoruz. İşte o zaman, bizler de birer lüks tüketici haline geliyoruz. İster alçakgönüllü ister iddialı, bizim için tasarlanıp üretişmiş bir nesnenin çok ötesinde bir şeye sahip olduğumuzu biliyoruz. Anılarımız ve duygularımızın maddeleşmiş hali, bir aile yadigarı, bir im.